تیر ۲۶, ۱۳۹۷
مرحله دهانی
اولین مرحله روانی ـ جنسی رشد شخصیت از تولد تا دو سالگی ادامه دارد.
در خلال اولین سال زندگی کودک، دهان مهمترین منبع کاهش تنش (مثلا خوردن) و احساسات لذتبخش (مثلا مکیدن) است. در این مرحله از زندگی حالات روانی خاصی مثل وابستگی و به دهان بردن همه چیز از ویژگیهای مهم کودک است. کودک از نظر روانی نارس است و باید دیگران از او مواظبت کنند. اولین تماسهای او با جهان خارج از طریق گرفتن و به دهان بردن اشیا و بیرون ریختن آنهاست. توانایی اعتماد و اتکا به دیگران از خصوصیات شخصیتی این مرحله است.
در طول این مرحله، دو شیوه رفتار کردن وجود دارد:
رفتار جذب دهانی (Oral Incorporative Behavior) (خوردن و بلعیدن)
رفتار پرخاشگر دهانی یا آزارگر دهانی (Oral Aggressive or Oral Sadistic Behavior) (گاز گرفتن یا تف کردن).
فروید میگوید: اگر کودک شیرخوار میتوانست فکر خود را بیان کند بیشک اعتراف میکرد که پستان مادر مهمترین چیز در زندگی است. البته مکیدن عملی حیاتی برای تغذیه کودک میباشد ولی فروید معتقد است که مکیدن به نوبه خود باعث لذت هم میشود.
به همین جهت کودکان شیرخوار زمانی هم که گرسنه نیستند انگشت شصت خود و اشیا دیگر را میمکند. فروید این مکیدن برای لذت بردن را خودشهوتی یا اطفاء شهوت به وسیله خود نامیده است. هنگامیکه کودکان شیرخوار شصتهای خود را میمکند در واقع تکانههای خود را متوجه افراد دیگر نمیکنند بلکه به وسیله بدن خود ارضاء میشوند. نواحی شهوتزائی که در این مرحله در شمار اعضاء و کنشهایی هستند که در رابطه با جنبه دهانیاند.
پیشنهاد می کنم یپشنیازهای رشد کودکان را نیز مطالعه کنید.
در واقع نباید فراموش کرد که این نخستین سال، زمانی است که کودک نه تنها بیش از هر دوره دیگری نسبت به غذا حساس است بلکه نسبت به تمام نوازشها، بوسهها، تن بوسهها و قلقلکهایی که معمولاً مادری مهربان نثار کودک میکند نیز حساس است.
موضوع کشاننده یا شیئ که مبنی میل جنسی کودک شیرخوار است پستان به دهان گرفتن است و در این رابطه به سرعت لذت دهانی بر تغذیه تکیه میزند. کودک با بلعیدن شی خود را با آن یکپارچه میکند و این ادخالهای ابتدائی است که نمونه بارز همسانسازیها و درون فکنیهای بعد را فراهم میآورد.
از آنجا که نوزاد تقریباً به طور کامل در این مرحله چه از لحاظ حفاظت و چه تغذیه وابسته به مادر است. ممکن است در رابطه بین مادر و کودک دو نوع تهدید که به استواری و پایداری کودک در آینده مربوط میشود وجود داشته باشد مثلاً اگر رابطه بسیار نزدیک و راحت باشد کودک ممکن است بیش از حد وابسته به مادر بشود. از سوی دیگر اگر رابطه بسیار دور و اضطرابآور باشد ممکن است در کودک احساسات عدم امنیت که برطرف شدنی هم نیست، به وجود بیاید. چنانچه رابطه به طور مناسبی گرم و نزدیک باشد و زیادهروی هم وجود نداشته باشد کودک مهر، عطوفت و اعتماد به دیگران را در زندگی خود رشد میدهد.