آذر ۸, ۱۳۹۶
اختلال استرس پس از سانحه POST TRAUMATIC STRESS DISORDER
اختلال استرس پس از سانحه
اختلال استرس پس از سانحه پیامدی طولانی از واقعه‌ای دردناک است که به وسیله ترس‌های شدید، درماندگی و یا وحشت‌هایی همانند تهدید جسمی یا جنسی، مرگ غیر‌منتظره یکی از افراد مورد علاقه، یک تصادف، جنگ یا بلایای طبیعی به وجود می‌آید.
این اختلال در اثر حوادث و رویدادهایی بوجود می‌آید که این وقایع فراتر از طاقت و ظرفیت روانی فرد باشد. حوادثی مثل سیل، زلزله، جنگ و از دست‌دادن نزدیکان در تصادفات رانندگی، تجاوز جنسی و هر رفتار خشونت‌بار و وحشیانه، تولید اختلال استرس پس از سانحه می‌کند که مهمترین ویژگی آن اضطراب دائمی و گوش‌به‌زنگی بیش از حد، افسردگی و تجربه مجدد حادثه (reexperience)در خواب و بیداری است.
احساس غم و ناراحتی پس از اینگونه وقایع امری طبیعی است ولی اگر این غم و اندوه و خشم با گذشت زمان رو به بهبود نرود و همراه با مرور مکرر خاطرات و کابوس‌های شبانه باشد، به آن اختلال استرس پس از سانحه می گویند.
علل به وجود آمدن اختلال استرس پس از ضربه چیست؟
وقتی فردی یک آسیب را از سر می‌گذراند، خاطره‌ی اتفاقی که افتاده است در ذهنشان با آنچه در آن هنگام دیدند، شنیدند، بوییدند یا حس کردند همراه می‌شود. بعداً یک منظره، صدا، بو یا احساس مشابه دیگری می‌تواند باعث شود خاطرات و احساس‌های گذشته از نو احیا شوند.
علت دیگر مرور خاطرات این است که افراد مبتلا به PTSD نیاز دارند مفهوم آن اتفاق را برای خود تجزیه و تحلیل کنند. رویدادهای آسیب‌زا باعث می‌شوند که این افراد باورهای پیشین‌شان را زیر سؤال ببرند برای مثال، این که جهان اساساً مکان امنی است یا اتفاق بدی برایشان نخواهد افتاد را مسخره و غیر ممکن می‌دانند.
آنها درباره‌ی ضربه‌ی روحی که به آنها وارد شده‌است فکر می‌کنند تا بتوانند درکش کنند. اما فکر کردن درباره‌ی آن خاطره باعث می‌شود خاطرات و احساسات ناخوشایند و دردناک برگردند. و این خود باعث می‌شود که از فکر‌کردن درباره‌ی آن واقعه‌ی دردناک طفره بروند. این افراد به جای آرامش یافتن، در فاصله بین به خاطر آوردن یا تلاش برای فراموش کردن نوسان می‌کنند.
یادگاری‌های حافظه
کلمه PTSD برای اولین بار به‌طور رسمی در سال ۱۹۸۰ وارد نظام طبقه‌بندی بیماری‌های روانی شد. این به معنای آن نبود که بیماری جدیدی در عالم پزشکی کشف شده و یا این اختلال قبلا وجود نداشته است.
در زمان جنگ جهانی اول مشابه همین اختلال در میان سربازان مشاهده می‌شد که در آن زمان آن را «شوک گلوله باران» می‌نامیدند. از آن هم عقب‌تر و در۲۰۰۰ سال پیش از میلاد مصریان باستان با علایم روانی پس از جنگ آشنا بودند و یونانیان نیز پس از وقوع جنگ ماراتن در ۴۵۰ قبل میلاد که بین سپاه داریوش هخامنشی و دولت آتن روی داد اختلالاتی مشابه PTSD را در میان سربازان خود مشاهده و آن را توصیف کرده‌اند.
هنوز به درستی معلوم نشده که چرا بعضی از آدم‌ها به PTSD دچار می‌شوند؛ اما تحقیقات جدید بر این عقیده است که کلید حل این مسئله در چگونگی ثبت خاطرات در مغز است. مسئله اینجاست که حافظه ما وقایع را در پوشه‌های کاملا مجزا و تفکیک شده ثبت نمی‌کند بلکه هنگام بایگانی یک اتفاق، مغز سعی می‌کند بین خاطره آن اتفاق و دیگر محفوظات و تجربه‌های زندگی ارتباط برقرار کند.
به همین دلیل دیدن یک منظره و تصویر یا شنیدن صدایی جدید یا حتی چشیدن و بوییدن چیزی که ارتباطی ولو اندک با حادثه قبلا تجربه شده داشته باشد می‌تواند با به راه‌انداختن زنجیره‌ای از محفوظات مغزی دوباره همان حادثه را زنده کند.
هر چقدر فردی به‌مدت طولانی‌تر در معرض یک موقعیت خطرناک باشد و هر چقدر به متن حادثه نزدیک‌تر باشد احتمال ابتلا به PTSD افزایش می‌یابد. با این وجود شواهد گردآوری شده بعد از حملات ۱۱ سپتامبر نشان می‌دهد که نداشتن حضور فیزیکی در محل یک حادثه تضمینی برای مبتلا نشدن به PTSD نیست، به همین دلیل به‌نظر می‌رسد که نوعی استعداد شخصی نیز برای ابتلا به PTSD لازم است.
علائم اختلال استرس پس از ضربه POST TRAUMATIC STRESS DISORDER
۱- فلش بک و کابوس:
آن حادثه و صحنه دلخراش دایماً پیش چشمتان تکرار می شود. این علامت ممکن به صورت فلش بک (تکرار حادثه در ذهن و خیال و حتی در خواب) ظاهر شود. این تجربیات ممکن است آن چنان واقعی و طبیعی به نظر برسند که شما احساس کنید واقعا آن حادثه در حال اتفاق افتادن است. شما آن را در ذهن خود می‌بینید اما ممکن است احساسات (ترس،تعریق) و یا حواس فیزیکی (اعم از شنوایی، بویایی، درد)که همراه حادثه بوده است، دوباره احساس و تجربه شود.
چیزهای معمولی ممکن است باعث فلش بک شوند. بعنوان مثال اگر شما یک حادثه رانندگی در یک هوای بارانی داشته‌اید یک روز بارانی ممکن است باعث فلش‌بک شود.
۲- دوری‌گزینی و بی‌تفاوتی:
دوباره زنده‌کردن خاطرات ممکن است بسیار افسرده‌کننده باشد. بنابراین ممکن است شما بخواهید به آنها بی‌توجهی کنید مثلا شما خودتان را با سرگرمی، زیاد کارکردن، یا حل‌کردن جدول و یا معما مشغول می‌کنید. شما از مکانها و افرادی که باعث به یاد آوردن حادثه می گردند اجتناب می ورزید.
شما ممکن است خود را به بی‌تفاوتی کامل بزنید. شما کمتر با دیگران ارتباط برقرار می‌کنید و در نتیجه زندگی‌کردن و کارکردن با شما سخت‌تر می‌گردد.
۳- در حالت گارد به سر بردن (On guard):
شما ممکن است همیشه در حالت آماده باش بسر ببرید، گویی که منتظر خطر می‌باشید. شما نمی‌توانید احساس آرامش کنید. احساس اضطراب دارید و به سختی به خواب فرو میروید. اطرافیان شما می‌بینند که شما بیقرار و نا‌آرام هستید این حالت را گوش‌به‌زنگی هم می گویند(انگار خطری در راه است).
– علایم دیگر:
• مرور مکرر خاطرات ناراحت‌کننده از رویداد
• بازگشت به گذشته ( این احساس که این رویداد دوباره اتفاق می‌افتد)
• کابوس ( یا از این رویداد و یا از دیگر چیزهای ترسناک دیگر)
• احساس پریشانی
• واکنش‌های فیزیکی شدید در زمان یادآوری رویداد (مانند تپش قلب ، تنفس سریع، حالت تهوع، گرفتگی عضلانی، تعریق)
• افسردگی و اضطراب شدید
• کابوس‌های ترسناک شبانه
• از دست‌دادن علاقه به فعالیت‌های مورد علاقه در گذشته و عدم میل به ادامه زندگی
• کاهش تمرکز و توجه
• خشمگین‌شدن و عصبانی‌شدن بی‌دلیل
• سایر مشکلات خواب
واکنش احساسی به استرس اغلب با دردهای عضلانی، ضربان قلب نامنظم، اسهال، ترس ،افسردگی، مصرف مواد مخدر، استفاده از الکل و … همراه هستند.
