تیر ۴, ۱۳۹۷
ترس از تصمیمگیری
ما انسان‌ها هر روز با جریانی مداوم از تصمیمگیری روبرو هستیم و برای همه‌ی رفتارها و اعمال‌مان فرایند تصمیمگیری را طی می‌کنیم و حتی هر لحظه در حال تصمیمگیری هستیم. برخی از این تصمیم‌ها جزئی هستند؛ مثلا چه ساعتی از خواب بیدار شوم؟ برای صبحانه چه بخورم؟ چه لباسی بپوشم؟ با چه وسیله‌ای به سر کار بروم؟ از چه مسیری بروم؟ کدام برنامه تلویزیون را ببینم؟ و… اما چرا وقتی پای تصمیم‌گیری‌های پیچیده تری مانند انتخاب رشته تحصیلی، انتخاب شغل، انتخاب بین دو پیشنهاد کاری، ازدواج، مهاجرت به یک شهر یا کشور جدید، کنار گذاشتن یک فرد ناسالم از زندگی، معامله یک ملک و … به میان می‌آید دچار هراس می شویم؟
ترس از تصمیمگیری
همه‌ی مشکلات ما در تصمیم گیری، الزاماً به علت ضعف در مهارت تصمیمگیری نیستند. گاهی ترس از تصمیم گیری است که ما را به سوی انتخاب‌های اشتباه سوق می‌دهد. قبل از آشنایی با این ترس و ریشه‌های آن، نمی‌توانیم در مورد مهارت تصمیم گیری صحبت کنیم. ما از فوبیا (ترس‌های بی‌دلیل) زیاد شنیده‌ایم:
• فوبیای سوسک و مارمولک
• فوبیای تاریکی
• فوبیای ارتفاع
• فوبیای تنهایی و سکوت
اما شاید هیچیک از آنها، به اندازه‌ی ترس از تصمیمگیری بر زندگی ما سایه نیانداخته باشد. ترس از تصمیمگیری به حدی جدی است که برای آن یک نام اختصاصی هم در نظر گرفته شده است: Decidophobia
فوبیای تصمیمگیری
شاید فوبیای تصمیمگیری یکی از بدترین نوع فوبیا باشد. چون مثلا کسی که فوبیای ترس از تاریکی دارد و به آن آگاه است، مشکلش با روشن کردن چراغ در محل تاریک حل میشود ولی کسی که فوبیای تصمیمگیری دارد، در بیشتر موارد به آن آگاه نیست.
ترس از تصمیمگیری یا فوبیای تصمیمگیری، باعث میشود ما جرات انتخاب یک گزینه را از میان گزینه‌های موجود نداشته باشیم. این در حالی است که در بسیاری از موارد، گزینه‌ی درست را می‌توانیم به سادگی از میان گزینه‌های پیش رو تشخیص دهیم. اما کمال طلبی و ده‌ها عامل دیگر، ما را به سمت توقف و تصمیم نگرفتن سوق می‌دهند.
اضطراب چیست؟
اضطراب نوعی حالت هیجانی است که با ویژگی‌های ذهنی، رفتاری و جسمی همراه است. ویژگی‌های روانی این حالت شامل نگرانی، ترس از روی دادن بدترین اتفاقات، ترس از دست دادن کنترل، عصبانیت و ناتوانی در آرمیده شدن می‌باشد. ویژگی‌های جسمانی آن نیز مواردی مانند لرزیدن، عرق کردن، تند شدن ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون و ضعف و بی‌حالی را در بر می‌گیرند. ویژگی رفتاری این نوع اختلالات اجتناب از موقعیت یا نشانه‌‌هایی است که با منبع اضطراب مرتبط هستند.
فرق ترس و فوبیا
اضطرابی که در موقعیت‌های خاص و یا در ارتباط با موضوع‌های خاص رخ می‌دهد، ترس نامیده شده و ترس بیش از حد یا نامناسب، فوبیا نام داشته که باعث بروز رفتارهای غیرعادی و ناسازگارانه میشود.
برای مثال فردی که دارای فوبی مکان‌های باز است ممکن است مدت‌ها از خانه خارج نشده و دچار مشکلات اساسی در گرفتن شغل داشته باشد. این افراد می‌ترسند که در مکان‌هایی قرار بگیرند که گریختن از آنها ممکن است دشوار باشد.
فوبیای تصمیمگیری: ترس از گرفتن تصمیم‌ها
افراد دچار فوبیای تصمیمگیری
فوبیای تصمیمگیری یک ترس غیرمنطقی و ناپایدار از گرفتن تصمیم‌هاست. این اصطلاح اولین بار توسط والتر کافمن (پروفسور پرینستون) در کتاب «بدون گناه و عدالت» مطرح شد.
کافمن در این کتاب اشاره میکند که افراد دچار فوبیای تصمیمگیری کسانی هستند که جرات یا تمایل به دسته‌بندی بخش‌‌های مختلف در بحث‌ها برای پیدا کردن حقیقت را ندارند و ترجیح می‌دهند تصمیمگیری در این موارد را به یک مرجع قدرت مانند والدین یا همسر بسپارند. در موارد شدید این فوبیا می‌تواند منجر به ناتوانی در ساده‌‌ترین تصمیم‌ها یا وابستگی به فرآیندهای تصمیمگیری خارجی مانند سکه انداختن بشود. بر اساس سخنان کافمن، فوبیای تصمیمگیری می‌تواند در نهایت باعث وابستگی ناسالم به دیگران یا روش‌های غیر عملی این چنینی و سپس یک الگوی خود ویرانگر طولانی مدت از تصمیم‌‌های ضعیف شود.
چه کسانی در تصمیمگیری، بیشتر دچار ترس و تردید می‌شوند؟
• افراد مضطرب، وسواسی و یا کمال‌گرا که فکر می‌کنند باید همیشه عالی و بی‌کم و کاست باشند و از اشتباه کردن می‌ترسند، تصمیمگیری قطعی برایشان سخت میشود. حتی گاهی شدت اضطراب ناشی از تصمیم گیری به حدی است که فرد را از انتخاب باز می‌دارد.
• افرادی که شخصیت وابسته دارند، به دلیل نداشتن اطمینان به خود از تصمیمگیری عاجزند. به دلیل ترس از عمل اشتباه و انتقاد دیگران، نمی‌توانند بدون کمک و حمایت و اطمینان بخشی فراوان دیگران، تصمیم بگیرند.
• افراد دارای اعتماد نفس پایین، اغلب در تصمیم‌گیری‌های خود حتی در امور جزئی دچار مشکل هستند و در بسیاری از موارد از تصمیمگیری فرار می‌کنند.
• افراد افسرده نیز در تصمیم‌گیری‌هایشان دچار دو‌دلی و تردید می‌شوند. فرد افسرده با خلق پایین، بی حوصلگی، بدبینی نسبت به آینده، و توجه بیش از حد به ابعاد منفی مسئله قادر به تصمیمگیری نخواهد بود.
• افرادی که تصمیمگیری را تمرین نکرده باشند و تجربه‌ای کافی از تصمیمگیری نداشته باشند. مثلا کسانی که در کودکی و نوجوانی نتوانسته باشند برای خود تصمیمات بزرگ یا حتی کوچک بگیرند، در بزرگسالی هنگام تصمیمگیری، دچار سردرگمی می‌شوند.
سلام
ممنونم
لطف می کنید شیوه کاربردی درمان این اختلال را بیان بفرمایید.
سلام.
باید راجع به ترسهایی مثل اشتباه نکنم و… صحبت کرد و از طرف دیگر باید با این ترسها مواجه شد. یعنی هم باید افکار را تغییر داد و هم رفتار را. البته بدون تغییر فکر رفتار تغییر نمی کنند.
سلام خانم پور سعیدی فکر میکنم اصلیترین عامل از فوبیای تصمیم گیری (عدم آگاهی از زوایای مختلف تصمیم و آینده تصمیم )واین عدم آگاهیست که سبب شک اضطراب و ترس میشود به فرموده حضرت علی علیه السلام :انسان دشمن نادانیهای خود است ،،یعنی فرد از چیزی که در موردش نمیداند میترسد فرار میکند یا به خاطر شک اجتناب میکند